Η Σύμη διατήρησε το νεοκλασικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής της γιατί ανακηρύχθηκε σχετικά νωρίς -το 1971- διατηρητέος ιστορικός οικισμός. Αυτό την κάνει μοναδική στο Αιγαίο, αφού στην Σύρο και την Μυτιλήνη οι νεώτερες κατασκευές, αλλοίωσαν τον χαρακτήρα αυτών τον οικισμών. Συνυπάρχουν φυσικά και οι επιδράσεις από την αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική μαζί με ενετικά στοιχεία.
Τα πιο χαρακτηριστικά σπίτια είναι δίπατα ή τρίπατα από τον 19ο αιώνα με το τριγωνικό αέτωμα στην πρόσοψη και την κεραμιδένια στέγη. Με μικρά μπαλκόνια με σιδεριές, ξύλινες πόρτες και συμμετρικά παράθυρα. Αυλές μικρές ή πιο μεγάλες διακοσμημένες με βότσαλα, σχηματίζουν φυτικά ή γεωμετρικά σχέδια. Μέσα στα αρχοντικά ο κύριος χώρος είναι η “Σάλα’’, μία αίθουσα υποδοχής μεγάλη, τα ταβάνια είναι υπέροχα ζωγραφισμένα, υπάρχουν κομψά έπιπλα, καθρέπτες, τραπεζάκια και κονσόλες καθώς και πολύτιμες πορσελάνες.
Αυτό όμως που φυλακίζει αμέσως την ματιά του επισκέπτη είναι τα χρώματα, δίκαια χαρακτηρίζουν το νησί ως ένα από τα πιο πολύχρωμα σε όλο τον κόσμο. Κίτρινο της ώχρας, κόκκινο του κεραμιδιού, γαλάζιο, λευκό αλλά και πιο τολμηρά όπως σομόν και λουλακί.
